Puchnięcie kostek – czego może być przyczyną?

Artykuł zaktualizowany 1 grudnia 2022

Obrzęk nóg to powszechnie występująca dolegliwość, która może mieć bardzo wiele przyczyn. Potocznie określa się go opuchlizną, ponieważ polega na „spuchnięciu” lub gromadzeniu się wody w obrębie kostek1. Przyczyną puchnięcia nóg w kostkach mogą być między innymi problemy z układem krążenia czy nerkami, ale obrzęki pojawiają się także po długiej podróży i długim przebywaniu w jednej pozycji lub podczas upałów z powodu odwodnienia (a nie zatrzymywania się i nagromadzenia wody w organizmie, jak niektórzy myślą). Poznaj pozostałe przyczyny spuchniętych kostek. Dowiedz się, jak radzić sobie z obrzękami nóg domowymi sposobami i kiedy należy skonsultować się z lekarzem.

Obrzęk kostek – co to za objaw?

Obrzęk limfatyczny powstaje, gdy płyn zawarty we krwi i chłonce w dużych ilościach wypływa z naczynia krwionośnego i gromadzi się między komórkami. Nogi puchną, gdy [1]:

• zwiększa się przepuszczalność ściany naczynia,
• rośnie ciśnienie w części naczynia z powodu obecności przeszkody tamującej przepływ krwi w naczyniu,
• zwalnia przepływ w naczyniu i ciśnienie wewnątrz całego naczynia rośnie,
• sam płyn jest „rozrzedzony”, tzn. jego skład jest nieprawidłowy (ubogi w białka i/lub elektrolity).

Najczęstsze przyczyny opuchniętych kostek u nóg

Gdy pojawia się obrzęk nóg w kostkach, warto zastanowić się, co doprowadziło do jego powstania. Stan ten może mieć błahą przyczynę i wynikać np. z prowadzenia siedzącego trybu życia i przebywania przez długi czas w ciągu dnia w pozycji siedzącej czy wypicia zbyt małych ilości wody, szczególnie podczas upałów, co dotyczy zwłaszcza osób w podeszłym wieku. Nigdy jednak nie powinno się go bagatelizować, ponieważ obrzęki kończyn dolnych mogą mieć też podłoże chorobowe i wymagać wdrożenia leczenia [1].

Pozostałe przyczyny puchnięcia kostek to m.in.[1]:

• stan zapalny lub alergia,
• niewydolność serca lub niewydolność żylna,
• zaburzenia krążenia żylnego,
• zakrzepowe zapalenie żył,
• problemy z nerkami i zespół nerczycowy,
• niedoczynność tarczycy,
• zmiany hormonalne.

Obrzęk kostek – czynniki sprzyjające wystąpieniu opuchlizny

Powstawaniu obrzęków sprzyjają takie czynniki jak [1]:

• przebywanie przez długi czas w jednej pozycji (stojącej/siedzącej),
• niezdrowy tryb życia i złe nawyki żywieniowe,
• zbyt mało ruchu lub całkowity brak aktywności fizycznej,
• picie zbyt małych ilości wody,
• wysoka temperatura otoczenia,
• zażywanie gorących kąpieli,
• przyjmowanie niektórych leków.

Domowe sposoby na opuchnięte kostki

Na puchnięcie kostek zaleca się [2,3]:

• pić dużo wody – odpowiednie nawodnienie zmniejsza ryzyko powstawania opuchlizny. Zaleca się picie minimum 2,5 litra wody dziennie;
• odpoczywać z uniesionymi nogami – podczas leżenia nogi powinny być ułożone pod kątem 45 stopni w stosunku do tułowia. Zapobiegnie to gromadzeniu się nadmiaru krwi w żyłach kończyn dolnych;
• robić zimne okłady – można robić je przy pomocy specjalnego okładu chłodzącego lub ręcznika namoczonego w zimnej wodzie czy mrożonek. Zaleca się robić okłady minimum 3 razy dziennie przez 15–20 minut;
• stosować leki na obrzęki – opuchliznę kostek można łagodzić żelami zawierającymi substancje o działaniu przeciwobrzękowym.

Kiedy opuchlizna kostek wymaga konsultacji z lekarzem?

Opuchnięte kostki nóg to problem, którego nie powinno się lekceważyć. Można spróbować sobie z nim poradzić zaproponowanymi wyżej sposobami i obserwować, jak wpłynie to na organizm, jednak w razie braku poprawy należy udać się do lekarza i wykonać badania. Sygnały alarmowe oprócz obrzęków, które powinny wzbudzić naszą czujność i skłonić do wizyty u specjalisty, to przede wszystkim opuchlizna innych partii ciała, ale także objawy takie jak zaczerwienienie skóry wokół kostek, uczucie ciężkich nóg, mrowienie i drętwienie w nogach czy bolesne kurcze mięśni [2,3].

Bibliografia:

1. Boboryk D., Obrzęk – jakie są rodzaje obrzęków i w jakim przypadku należy zgłosić się do lekarza, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/175407,obrzek (dostęp: 2022.121.)).12,3
2. Szczeklik W., Kokot F., Strzeszyński Ł., Obrzęki, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.23 (dostęp: 20211.21.)).
3. Kocińska K., Choroby układu naczyń limfatycznych, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73423,choroby-ukladu-naczyn-limfatycznych (dostęp: 2022.11.21.)).