Spis treści
Artykuł zaktualizowany 31 sierpnia 2019
Boże Narodzenie jest świętem najbardziej kojarzonym ze Skandynawią. W tym okresie pragniemy białego całunu śniegu, ciepłej atmosfery zimowego wieczoru, pędzących sań świętego Mikołaja, zaprzęgniętych w orszak reniferów prosto z Laponii i…. zimowych cudów, opisywanych w baśniach J.CH. Andersena.
Norwegia jest niejako krajem, który posiada bogatą kulturę i tradycję bożonarodzeniowych przygotowań i celebracji tych najpiękniejszych świąt w kalendarzu. Wszystkie te rytuały angażują Norwegów całym ich sercem i radością.
Mogę wręcz powiedzieć, że Boże Narodzenie tam zaczyna się już w listopadzie, kiedy to na ulicach mojego miasta Bergen pojawiają się pierwsze kolorowe światełka, świątecznie przystrojone witryny sklepowe oraz okna domów i mieszkań prywatnych. Całokształtu dodają pierwsze płatki śniegu i uśmiech ludzkich twarzy na ulicach miasta. Po prostu norweskie święta czuć i widać wszędzie.
Smak ulicznych łakoci
Zapach i smak świątecznych ciasteczek, pomarańczy, jabłek w karmelu i prażonych migdałów to jeden z atrybutów przedświątecznej atmosfery w Bergen. Ja najbardziej uwielbiam gofry w czekoladzie, pałaszowane w kolorowym bożonarodzeniowym wystroju straganów jarmarcznych Bergen. Aby podkreślić wyjątkowość tego okresu na Jarmarku przedświątecznym dostaniesz wiele wyrobów dostępnych jedynie w tym czasie, takich jak np.: okolicznościowe wędliny, kiełbasy własnej produkcji oraz charakterystyczne ciepłe swetry norweskie.
Miasto z piernika
Ciekawą tradycją Bergen jest miasto z piernika. Tam powstaje makieta największego na świecie piernikowego miasteczka. Z piernika zrobione jest wszystko, od małych domków, uliczek po statki, samochody, a nawet pociągi. Piernikowe Bergen podziwiać można aż do 31 grudnia w miejscu Torgallmenningen w samym sercu miasta. Wstęp 70 NOK, dzieci do lat 12 gratis.
Święto Łucji
To sygnał do już poważnych przygotowań do świąt. Święto Łucji obchodzone jest w połowie grudnia. Miliony świec rozjaśniają grudniową noc norweskiego miasta. Widok jest niepowtarzalny i jedyny w swoim rodzaju. Teraz to tylko brakuje choinki z kolorowymi koszyczkami w kształcie serca. Tradycją jest wypełnianie ich łakociami.
Wigilia w pracy
Julebord ma swoją tradycję pamiętającą poprzednie stulecia. Dawniej wystawiano wigilijny stół na noc, wierząc że duchy zmarłych przyjdą się posilić. Pierwotnie obrządek ten miał związek z panującymi trudnymi warunkami życia. Ludzie wystawiali na stół wszystko co mieli najlepszego, wierząc że kolejny rok będzie lepszy i obfitujący w dostatek. Potem zwyczaj przyjął się w hotelach i kurortach zimowych. Gdzie tzw. julebord wystawiano gościom, przybywającym na odpoczynek w okresie świątecznym.
W latach 60-tych XX wieku rytuał ten zawitał do firm i zakładów pracy. Obecnie stanowi formę dzielenie się pracodawców ze swoimi pracownikami tym co najlepsze, tak aby następny rok był bardziej obfity. To też okazja do wspólnych spotkań i podsumowań rocznych. Na typowym norweskim julebord można posmakować:
- Pinnekjott – żeberka (najczęściej jagnięce) moczone w solance, a następnie wędzone;
- Ribbe – żeberka;
- Lutefisk – dorsz moczony przez wiele dni w ługu.
- Aquavit/okowita – tradycyjny wysokoprocentowy napój alkoholowy (40%), produkowany ze zbóż i ziemniaków.
Kolędy, kolędy …i jeszcze raz kolędy
Bożonarodzeniowe koncerty w halach koncertowych czy kościołach, a nawet w plenerze (jak pogoda pozwoli) są wpisane w grudniowy krajobraz norweskiego miasta. Kolędy, pastorałki i norweskie pieśni świąteczne rozbrzmiewają na ulicach, w kościołach oraz w innych miejscach publicznych. Dodają one ciepła i rodzinnego charakteru całemu przedświątecznemu entuzjazmowi, który stanowi dla Skandynawów tak naprawdę najważniejszy element świąt. Dawanie sobie ciepła i miłości, które łączą ludzi we wspólnej biesiadzie wigilijnej to klucz do prawdziwej pełni i szczęścia w życiu. Dlatego norweskie tradycje bożonarodzeniowe z chęcią przejmują również inne kultury europejskie.
