Spis treści
Artykuł zaktualizowany 20 sierpnia 2020
Leki przeciwbólowe nazywane są inaczej analgetykami. Ich działanie polega na zniesieniu czucia bólu, co w nomenklaturze medycznej określa się mianem analgezji. Najbardziej znane substancje czynne zawarte w lekach przeciwbólowych to ibuprofen, ketoprofen i paracetamol.
Leki przeciwbólowe – jakie mogą mieć substancje czynne?
Ból różnorodnego pochodzenia znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jednym ze skutecznych sposobów zwalczenia go są leki przeciwbólowe. Działają tak dzięki zawartym w nich substancjom czynnym. Społeczeństwo w przypadku nagłego bólu sięga przeważnie po środki dostępne bez recepty, w których składzie znajdują się m.in.: kwas acetylosalicylowy, diclofenac, naproksen, metamizol, deksketoprofen, paracetamol, ibuprofen, a od niedawna także ketoprofen. Omówmy nieco szerzej ostatnie trzy substancje czynne.
Paracetamol – powszechny składnik środków na ból
Paracetamol wprowadzono do leczenia w Wielkiej Brytanii w 1956 roku. Obecnie jest najczęściej stosowanym środkiem przeciwbólowym na świecie. Znany jest także z właściwości przeciwgorączkowych. Mechanizm działania paracetamolu wiąże się głównie z hamowaniem aktywności COX w rdzeniu kręgowym i mózgu. Jest powszechnie stosowany w łagodzeniu bólów różnego pochodzenia o niewielkim i umiarkowanym nasileniu.
Wskazany jest przy bólu mięśni, kości, stawów, głowy, zębów czy podczas bolesnej menstruacji. Występuje w postaci prostych preparatów. Stanowi też składnik preparatów złożonych, na przykład tych stosowanych przy przeziębieniu i grypie. Może być podawany doustnie, doodbytniczo oraz dożylnie.
Ibuprofen – znana substancja czynna leków przeciwbólowych
Ibuprofen zaliczany jest do grupy NLPZ, czyli niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Wprowadziła go do leczenia brytyjska firma farmakologiczna Boots w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Wykazuje działania przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe. Dodatkowo hamuje agregację płytek krwi. Mechanizm działania ibuprofenu opiera się na hamowaniu aktywności COX-1 i COX-2.
Pierwsza cyklooksygenaza to enzym aktywny w warunkach fizjologicznych w wielu tkankach. Aktywność drugiej rośnie w tkankach objętych procesem zapalnym. Ibuprofen ma podobne zastosowanie jak paracetamol. Dodatkowo jednak polecany jest w chorobach reumatycznych, zmianach pourazowych i przeciążeniowych. Może być stosowany doodbytniczo, doustnie, powierzchniowo w postaci kremu, maści, żelu i plastrów.
Ketoprofen – lek przeciwbólowy od niedawna dostępny bez recepty
Ketoprofen należy do NLPZ. Wprowadzono go do leczenia w 1970 roku. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i hamujące agregację płytek krwi. Mechanizm działania substancji opiera się zwłaszcza na hamowaniu cyklooksygenazy COX-1 i COX-2. Ketoprofen może być podawany doodbytniczo, doustnie, domięśniowo i powierzchniowo w formie maści, żelu oraz kremu. Ma podobne zastosowanie jak wyżej wymienione substancje czynne.
Na uwagę zasługuje jego szerokie zastosowanie w reumatologii. Wskazany jest w leczeniu objawowym zwyrodnieniowych i zapalnych chorób reumatycznych. Lek zaleca się przy bólach pooperacyjnych i pourazowych. Od 2017 roku w formie tabletek po 50 mg substancji czynnej można go kupić bez recepty. Przeznaczony dla osób powyżej 15 roku życia.
