Artykuł zaktualizowany 4 lutego 2021
Statystyki nie pozostawiają złudzeń – polskie społeczeństwo się starzeje, a liczba seniorów z roku na rok będzie wzrastać. Jest to wyzwanie nie tylko dla systemu emerytalnego, służby zdrowia czy rynku pracy. Dla wielu osób starszych największym problemem jest samotność, która odbiera chęci do życia.
Z tekstu dowiesz się:
- czym jest samotność seniorów,
- jakie może mieć przyczyny,
- jak właściwie zadbać o osoby starsze, by nie czuły się samotne.
Istnieje kilka naukowych definicji samotności – określa się ją jako stan braku towarzystwa bliskiej osoby, opuszczenia przez innych, przebywanie w odosobnieniu bez rodziny i przyjaciół i brak pozytywnych relacji w stosunkach międzyludzkich. Bardzo często samotności towarzyszą negatywne uczucia: rozczarowanie, gniew, poczucie nieszczęścia oraz pesymizm.
Samotność – m.in. z przyczyn demograficznych – staje się poważnym problemem wśród osób starszych. Na szczęście jest to zjawisko coraz częściej zauważane, zarówno przez młodsze pokolenia, jak i odpowiednie służby, instytucje i organizacje. Zaczyna wdrażać się działania i programy, mające na celu integrację seniorów z resztą społeczeństwa, aktywizowanie ich, a tym samym zmniejszanie lęku przed samotnością i zapobieganie jej.
Samotność seniorów – przyczyny
Istnieje wiele możliwych przyczyny samotności seniorów. Mogą mieć one podłoże osobiste, społeczne, psychologiczne lub kulturowe. Do tych spotykanych najczęściej zalicza się:
- śmierć współmałżonka lub życiowego partnera,
- opuszczenie przez dorosłe dzieci rodzinnego domu,
- zmiana miejsca zamieszkania,
- pojawiające się choroby i niepełnosprawność,
- trudności w przyznaniu się do niesamodzielności,
- różnice międzypokoleniowe,
- brak poczucia bycia potrzebnym,
- nuda, bierność, społeczna izolacja.
Jak poradzić sobie z samotnością seniora?
Mimo wszystkich trudności, z jakimi borykają się seniorzy warto pamiętać, że wyjście z sytuacji osamotnienia jest możliwe i – tak naprawdę – nie jest bardzo trudne. Istnieją bowiem sprawdzone sposoby na samotność, które nie wymagają ani wielkich nakładów finansowych, ani olbrzymiego wysiłku fizycznego. Najważniejsze jest po prostu zrobienie pierwszego kroku! Jak zatem radzić sobie z samotnością w podeszłym wieku?
- Utrzymywanie dobrych relacji z rodziną – pewnie wydaje się to prozaiczne, ale to właśnie dobre, bliskie, ciepłe relacje z członkami rodziny są gwarancją tego, że senior w jesieni życia nie będzie samotny. Jeśli czuje się na siłach, może pomagać w opiece nad wnukami czy prawnukami. Warto regularnie organizować rodzinne spotkania, wspólnie celebrować święta, urodziny, rocznice.
- Uniwersytety Trzeciego Wieku – to coraz popularniejsze w całym kraju szkoły przeznaczone dla osób starszych. Seniorzy podczas wykładów, lekcji czy warsztatów nie tylko zyskują wiedzę i umiejętności, lecz także mają możliwość poznawania nowych ludzi, nawiązywania nowych relacji oraz utrzymywania kontaktów towarzyskich.
- Kluby seniorów, kółka parafialne, koła czytelników – w zasadzie w każdej miejscowości różnego rodzaju instytucje (urzędy miejskie, ośrodki opieki społecznej, parafie, biblioteki) organizują aktywności dla osób starszych. Dzięki nim można regularnie spotykać się z rówieśnikami i w miły, atrakcyjny sposób spędzać wolny czas.
- Dom opieki – w Warszawie, Łodzi, Krakowie i właściwie każdym dużym, a coraz częściej także mniejszym mieście funkcjonują domy opieki, w których senior znaleźć może nie tylko specjalistyczną pomoc zdrowotną czy rehabilitacyjną, lecz także towarzystwo innych osób w podeszłym wieku. Co ważne, wiele domów opieki oferuje już pobyty dzienne, czyli opiekę nad seniorem przez kilka-kilkanaście godzin, kiedy ich bliscy idą do pracy czy do szkoły.
Oczywiście to tylko kilka propozycji na to, jak radzić sobie z samotnością wśród seniorów – dla niektórych lepszym rozwiązaniem będzie np. zapisanie się na zajęcia gimnastyczne, do koła majsterkowiczów czy udział w organizowanych przez różne instytucje wycieczkach. Ważne, by nie zamykać się w domu i być otwartym na świat i ludzi!
