Artykuł zaktualizowany 4 lutego 2021
Polskie przepisy dokładnie regulują pracę na wysokościach. W myśl przepisów pracownikiem wysokościowym jest osoba, która pracuje już na wysokości 1 metra ponad ziemią. Zasady BHP dla pracy na wysokości powinny być znane każdemu pracownikowi bez względu na pełnione obowiązkowi.
Praca na wysokościach – regulacje prawne
Wedle zapisów Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.08.1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy mianem pracy na wysokości określamy pracę wykonywaną na powierzchni, która znajduje się na wysokości minimum 1 metra nad powierzchnią podłogi lub ziemi. W myśl tego zapisu za pracę na wysokości można uznać np. wchodzenie po drabinie, które jest przecież codzienną czynnością wielu pracowników fizycznych, m.in. w branży budowlanej, remontowej czy wykończeniowej.
Trzeba jednak umieć zidentyfikować, co nie jest pracą na wysokości. Otóż nie jest nią:
- praca powyżej 1 metra od posadzki, jeśli pracownik jest ze wszystkich stron osłonięty pełnymi lub przeszklonymi ścianami wysokimi na minimum 1,5 metra;
- praca powyżej 1 metra od posadzki w miejscu osłoniętym stabilną konstrukcją chroniącą pracownika przed wypadnięciem.
Szkolenia wysokościowe w Rzeszowie
https://www.akademiapolska.pl/kurs-alpinista-przemyslowy-poziom-podstawowy
Zasady pracy na wysokości precyzują ponadto następujące rozporządzenia:
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 roku w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy.
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 roku w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.
BHP w pracy na wysokości
Praca na wysokości jest uznawana za niebezpieczny rodzaj pracy, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że według danych GUS-u w ponad 30% przypadków wypadki w pracy mają związek z upadkami z wysokości.
Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy na wysokości obejmują wiele konkretnych wytycznych na temat organizacji miejsca pracy, nadzoru, wykorzystywanych środków bezpieczeństwa oraz szkolenia i instruowania pracowników.
- Organizacja miejsca pracy
W przypadku pracy na wysokości konieczne jest wyznaczenie odpowiednich osób, które będą takie prace nadzorowały. Pracodawca ma też obowiązek zapewnić pracownikom wszystkie potrzebne środki bezpieczeństwa, w tym środki ochrony indywidualnej. Obowiązkiem pracodawcy jest również przeszkolenie pracowników w związku z czekającymi ich zadaniami.
- Nadzór pracy na wysokości
Praca na wysokości musi być nadzorowana w sposób ciągły – przez cały czas. Niedopuszczalne jest przeprowadzanie okazjonalnych wizyt kontrolnych, bo warunki BHP spełnia wyłącznie bezpośredni nadzór nad pracami wysokościowymi. Zasada ta musi być stosowana dosłownie – jeśli osoba nadzorująca musi na chwilę opuścić nadzorowane miejsce pracy, to trzeba albo wstrzymać prace, albo zaangażować do nadzoru kogoś innego. Nadzorującym prace może być przełożony, np. brygadier, kierownik czy techniczny ze stosownymi uprawnieniami.
- Środki zabezpieczające pracowników
Wśród środków bezpieczeństwa stosowanych w pracach na wysokości wyróżnia się środki organizacyjne oraz techniczne. Do środków organizacyjnych można zaliczyć np. asekurację i oznakowanie terenu pracy, a do technicznych sprzęt ochrony indywidualnej oraz różnego rodzaju bariery.
- Instruktaż pracy na wysokości
W instruktażu pracy na wysokości muszą się znaleźć informacje o imiennym podziale pracy (konkretny przydział zadań), kolejności, w jakiej poszczególne zadania mają być wykonywane oraz wymaganiach BHP dla poszczególnych zadań, np. konieczności stosowania konkretnych środków ochrony. Instruktażu pracy nie można mylić ze szkoleniem. Szkolenie BHP (i ewentualny kurs pracownika wysokościowego) to całkowicie odrębna kwestia. Instruktaż to po prostu wskazówki dotyczące konkretnej pracy, np. danego dnia lub na danym stanowisku i będące doprecyzowaniem wiedzy w odniesieniu do bieżącej sytuacji.
Wiele ze szczegółowych zasad BHP wydaje się trudnych do zastosowania, a czasami nawet zbyt restrykcyjnych, ale te zasady nie wzięły się znikąd. Podstawą opracowania takich zasad była ocena zagrożenia ze strony środowiska pracy o konkretnej specyfice. Trzymanie się zasad BHP to jedyny sposób na to, by zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia nieszczęśliwego wypadku.
