Artykuł zaktualizowany 4 października 2024
W minionych latach powstało wiele świetnych polskich kryminałów. Część z nich nagrodzono w prestiżowych konkursach literackich, a ich autorzy zajmują czołowe pozycje na listach bestsellerów. Czytelników przyciągają zagadki kryminalne osadzone w krajowych realiach w formie mrocznych opowieści, ale też komedii kryminalnych. Znajdziemy tam cały przekrój łowców sprawiedliwości, w tym postacie znane z filmów, audiobooków czy telewizji. Wybierz coś do czytania dla siebie, a jeśli nie masz rozeznania na tej półce z książkami – zrobimy to za ciebie!
Polscy czytelnicy kryminałów zaczęli doceniać krajowych autorów. Po latach fascynacji powieściami amerykańskimi, skandynawskimi czy brytyjskimi pytają w księgarniach o polskie powieści kryminalne.
Znani bohaterowie polskich kryminałów
O powieści kryminalnej lub detektywistycznej mówiło się niegdyś, że to literatura wagonowa. Ówcześni krytycy literaccy przekonywali, że książki tego rodzaju nadają się tylko do pociągu, aby umilić długą podróż. Szybko jednak dostrzegli, że wśród autorów powieści z dreszczykiem – podobnie jak w każdej dziedzinie – są średniacy oraz mistrzowie gatunku, którzy przykuwają uwagę milionów czytelników na całym świecie.
Za mistrzynię gatunku i najbardziej znaną autorkę kryminału uznaje się Agathę Christie. W ostatnim czasie ten rodzaj literatury przechodzi renesans i wielu współczesnych autorów tworzy zawiłe powieści. Wśród najlepszych autorów kryminałów współczesnych należy wymienić takie nazwiska, jak Jo Nesbo, Harlan Coben czy Camilla Läckberg.
W gronie polskich autorów najbardziej znani są m.in. Remigiusz Mróz, Katarzyna Bonda, Wojciech Chmielarz, Katarzyna Puzyńska, Marek Krajewski, Anna Kańtoch, Zygmunt Miłoszewski, Robert Małecki, Przemysław Piotrowski czy Ryszard Ćwirlej, którzy wykreowali wyrazistych bohaterów swoich serii kryminalnych. Ich losami emocjonuje się pół Polski.
Kryminały polskie – postacie i autorzy
Remigiusz Mróz jest autorem, dzieki któremu w powszechnej świadomości Polaków pojawiła się Joanna Chyłka. Ta błyskotliwa prawniczka lubi słuchać metalu. Z zewnątrz niedostępna, jak to się mówi “pyskata”, z sarkastycznym poczuciem humoru, ale w środku ukrywa traumy, które kierują jej postępowaniem. Chyłkę znamy z kilkunastu powieści Mroza, ale też z serialu „Chyłka” emitowanego w TVN. Postać stała się fenomenem popkulturowym, o którym warto coś wiedzieć, uczestnicząc w kulturalnych dyskusjach towarzyskich.
Bohaterowie polskich kryminałów
W przypadku twórczości Katarzyny Puzyńskiej mamy do czynienia z wieloma postaciami. We wsi Lipowo dochodzi do zbrodni, które rozwiązują policjanci, w tym Daniel Podgórski, Weronika Nowakowska, Paweł Kamiński i Klementyna Kopp. Katarzyna Bonda, która nazywana jest królową polskiego kryminału, wprowadziła do naszej literatury postać psychologa policyjnego Huberta Meyera. Natomiast bohaterem Wojeciecha Chmielarza jest Jakub Mortka, który oprócz rozwiązywania zagadek kryminalnych musi ułożyć swoje skomplikowane życie osobiste.
Polskie kryminały – postacie
O głównej postaci z powieści Marka Krajewskiego pisze się prace naukowe i wystawia sztuki teatralne. Eberhard Mock jest funkcjonariuszem policji kryminalnej w Breslau (akcja książek dzieje się w pierwszej połowie XX wieku). Świetnie zna łacinę i kulturę starożytnego Rzymu. W śledztwach jest niezwykle skuteczny, dzięki czemu pnie się po szczeblach policyjnej kariery.
Teodor Szacki to prokurator, który angażuje się w zagadkowe sprawy całym sercem nawet gdyby jego działania miały zrujnować mu karierę. Postać z trylogii Zygmunta Miłoszewskiego wyróżnia się bezkompromisowością i błyskotliwością. Jego poczynania śledzi czytelnik z zapartym tchem, podróżując z Szackim z Warszawy przez Sandomierz do Olsztyna.
Polskie kryminały – jakie postacie warto poznać
Wśród najlepszych polskich powieści kryminalnych, które ostatnio zdobyły uznanie zarówno czytelników, jak i krytyków literackich wymienić trzeba przede wszystkim “Uwikłanie” Zygmunta Miłoszewskiego, pierwszą część trylogii z prokuratorem Teodorem Szackim w roli głównej. Polecamy również “Plażę Nudystów” Marka Krajewskiego z wrocławskim komisarzem Eberhardem Mockiem prowadzącym śledztwo w latach 30. ub. wieku.
Niezwykle wciągająca jest powieść „Żmijowisko” Wojciecha Chmielarza, a także „Motylek” Katarzyny Puzyńskiej, czyli pierwsza część cyklu „Lipowo”. Warto też sięgnąć po cykl Agnieszki Pietrzak z komisarzem Kamilem Soroką, który musi rozwiązać zagadkę morderstwa w małym miasteczku. Natomiast “Girl at Midnight” Katarzyny Bondy to powieść kryminalna z profilerką Saszą Załuską, która tropi seryjnego mordercę.
Serie książek kryminalnych z Polski
Polskie książki kryminalne cieszą się dużym zainteresowaniem czytelników. Wśród nich warto wspomnieć o kilku popularnych seriach. Np. cykl książek „Nielegalni” Vincenta Viktora Severskiego jest przykładem thrillera na miarę XXI wieku. W tej serii czytelnicy mają okazję śledzić losy bohaterów zmagających się z przestępczością zorganizowaną oraz korupcją. Unikalne cechy tego cyklu to zaskakujące zwroty akcji, dynamiczna akcja oraz dobrze wykreowane postacie.
Serie kryminalne z polskimi bohaterami
Za dwie powieści z cyklu o Teodorze Szackim – “Uwikłanie” i “Ziarno prawdy” – Zygmunt Miłoszewski otrzymał Nagrodę Wielkiego Kalibru 2021. Każda z powieści rozgrywa się w innym miejscu: Warszawie, Sandomierzu i Olsztynie, w których grasują niebezpieczni mordercy.
Rok wcześniej podobną nagrodą wyróżniono Jędrzeja Pasierskiego, autora cyklu o Ninie Warwiłow, warszawskiej podkomisarz, która stara się pogodzić obowiązki służbowe z rodzinnymi. W tym cyklu polecamy “Roztopy”, “Dom bez klamek” oraz “Czerwony świt”.
