Artykuł zaktualizowany 24 października 2025
Jesienią i zimą infekcje wirusowe zagrażają nam najbardziej. Dotyczy to szczególnie dzieci, seniorów oraz pacjentów z obniżoną odpornością w trakcie przewlekłego leczenia czy antybiotykoterapii. Dla osób, które uważają, że aby wzmocnić organizm, wystarczy dobry zestaw herbatek i pastylek, mamy złą wiadomość. Za ochronę organizmu przed czynnikami zewnętrznymi odpowiada układ immunologiczny, któremu możemy pomóc zmianą stylu życia. Jeśli więc nie chcesz tracić czasu na L-4, zrób coś dla siebie według naszej receptury.
Obniżona odporność nie jest chorobą. Zanim do niej dojdzie, nasz organizm daje znaki, że jest bardziej podatny na atak wirusów. Najczęstsze objawy to chroniczne zmęczenie, nowe alergie, wysypki podobne do alergicznych, zakażenia skóry, trudniejsze i wolniejsze gojenie się ran, częste przeziębienia oraz afty i pleśniawki w jamie ustnej.
Styl życia a odporność
Układ odpornościowy składa się z wielu narządów (szpik kostny, grasica, migdałki, węzły chłonne, śledziona) oraz komórek odpornościowych (białe krwinki, limfocyty, makrofagi), które bronią nas przed zakażeniem. Pewną formą zdobywania odporności są szczepionki. Niektóre komórki odpornościowe żyją krótko, żeby następnie móc się odnowić czasem w bardzo krótkim czasie. Ważne jest, abyśmy swoim zachowaniem mogli wspomóc ich prawidłowy rozwój.
Najbardziej zagrożony niekorzystnym działaniem obcych komórek jest przewód pokarmowy, który pełni funkcję największego organu układu odpornościowego. Dzieje się tak, gdyż przestrzeń układu trawiennego stanowi największą powierzchnię w naszym organizmie, a nawet 80 proc. komórek odpornościowych organizmu zlokalizowanych jest w tkance limfatycznej, która występuje w obrębie przewodu pokarmowego.
Właściwe działanie mechanizmów odpornościowych zależy od wielu czynników. Wpływają na nie informacje zawarte w naszym kodzie genetycznym, wiek, odpowiednia dieta, aktywność fizyczna oraz narażenie na stres. To od nas zależy, czy jesteśmy w stanie zadbać o swój organizm i wspomóc go w walce z atakującymi nas chorobami. Znaczący wpływ na odporność ma profilaktyka zdrowotna, czyli zdrowy styl życia.
Jak wzmocnić odporność?
To ważne pytanie przez okrągły rok, ale szczególnie odporność jesienią ma kluczowe znaczenie dla naszego organizmu. Na ogół nie zdajemy sobie sprawy, że w dymie papierosowym znajdują się tysiące substancji toksycznych, które nie tylko niszczą komórki, ale mogą powodować powstawanie nowotworów. Zanieczyszczone powietrze wpływa drażniąco na drogi oddechowe, obniża zdolności obronne organizmu przed chorobami górnych dróg oddechowych i płuc, przyczynia się do rozwoju chorób układu krążenia.
Bardziej podatny na infekcje jest organizm, który cierpi na niedobór snu. Dlatego bardzo ważna jest prawidłowa ilość snu w ciągu doby. Decydujące znaczenie mają aktywność fizyczna oraz ćwiczenia relaksacyjne, które wspomagają zasypianie, a tym samym niwelują poziom stresu. Stres wpływa bezpośrednio na zmniejszanie się ilości komórek odpornościowych. Odporność upośledza przede wszystkim kortyzol, który może być wytwarzany przez organizm długi czas bez przerwy.
Witamina c naturalnie
Właściwości wzmacniające układ immunologiczny mają niektóre zioła i rośliny. Koronnym przykładem działania prozdrowotnego jest korzeń żeń-szenia i ziołowe preparaty z jego zawartością. Żeń-szeń zwiększa siły witalne i odporność organizmu na stres oraz wpływa na poprawę samopoczucia. Zawiera ginsenozydy, czyli substancje pobudzające limfocyty do walki ze szkodliwymi drobnoustrojami.
Aby wzmocnić odporność i zapobiec infekcjom, warto sięgać po czarny bez (ekstrakty z owoców i kwiatów), który zawiera duże ilości witamin C i A, minerałów oraz antyoksydantów. Podobne działanie mają owoce dzikiej róży, aronii, czarnego bzu czy jarzębiny zawierające znaczne ilości witaminy C oraz składników antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych.
Zalecane zioła na odporność to czystek i wiesiołek, które wykazują silne działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne. W okresie obniżonej odporności pomocna może być jeżówka purpurowa (echinacea) będąca składnikiem suszonych ziół na odporność lub tabletek czy kapsułek. Pobudza do działania makrofagi (komórki uczestniczące w mechanizmach obronnych organizmu), wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze.
Zdrowe odżywianie
Podstawę zdrowej diety są warzywa i owoce. Witamina C wpływa na stan naczyń krwionośnych, witaminy A, D i E pobudzają tworzenie śluzu, który pełni funkcję ochronną dla dróg oddechowych, a witamina D3 oraz cynk pobudzają tworzenie komórek odpornościowych. Witaminy i minerały dostarczane wraz z pokarmem w postaci naturalnej są najlepiej przyswajalne przez organizm człowieka.
W budowaniu odporności dużą rolę odgrywa witamina D. Jej najlepszym źródłem są tłuste ryby morskie (śledź, łosoś, makrela), jaja oraz margaryny, do których dodaje się witaminę D. Dieta na odporność powinna zawierać również produkty zbożowe pełnoziarniste, które dają energię, są źródłem witamin z grupy B i składników mineralnych (magnez, cynk) oraz błonnika pokarmowego. Do codziennej diety należy włączyć pieczywo razowe, grube kasze (gryczana, jęczmienna), makaron razowy, ryż brązowy i naturalne płatki zbożowe.
Domowe sposoby na przeziębienie
Infekcja górnych dróg oddechowych jest szczególnie dokuczliwa w okresie jesienno-zimowym. Najczęściej przeziębienie objawia się zalegający katarem, uczuciem osłabienia, kaszlem, bólem głowy, podrażnioną błoną śluzową gardła, a niekiedy gorączką.
Dobrym sposobem na ulgę w przeziębieniu jest regularne nawodnianie organizmu przy pomocy ciepłych herbatek owocowych. Podobne właściwości mają syrop z cebuli, ciepły rosół z ząbkiem pokrojonego czosnku czy inhalacje oparami suszu z szałwii, tymianku, rumianku lub lipy.
